Het is misschien lastig aan jezelf toe te geven, maar ieder mens heeft wel een bepaalde mate van emotionele onvolwassenheid in zich. Daarmee bedoel ik iets anders dan ‘het kind in jezelf koesteren’, want dat gaat juist om een hele blije en onbezorgde manier van leven.

Emotionele onvolwassenheid is misschien wel precies het tegenovergestelde. Het komt vaak voor bij mensen, die als kind geen emotioneel volwassen ouder(s) hadden of nooit echt kind hebben kunnen zijn. Als kind altijd maar sterk moesten zijn, het goede voorbeeld moesten geven aan je broertjes of zusjes of te horen kregen dat ze in de weg liepen en maar op straat moesten gaan spelen. Maar ook door en door verwend worden en opgevoed worden door zogenaamde ‘curling’-ouders, die elke weerstand op jouw pad vereffenen, maakt dat kinderen zich emotioneel niet ontwikkelen.

Wat is emotionele onvolwassenheid?

Laat ik het eens theoretisch benaderen met een beetje NLP. Binnen NLP en algemene psychologie onderscheiden we drie waarnemingsposities. 

1. IK
2. DE ANDER
3. DE META

De META is de plek van waaruit je naar jezelf en de interactie met de ander kijkt. Ik noem het ook wel eens de ‘vlieg op de luxaflex’ of ‘de camerapositie’. Deze waarnemingspositie ontwikkel je pas tussen je 8e en 15e levensjaar, dus als er voor die tijd al van alles is gebeurd in je jonge leven, dan kan het zijn dat je emotionele ontwikkeling rond die leeftijd begint te stagneren.

Daar is op dat moment niks mis mee, want het is een overlevingsmechanisme. Bijvoorbeeld omdat je in een emotioneel onvolwassen omgeving opgroeit of omdat je hunkert nog wat langer kind te mogen zijn, wachtend op die knuffel, die warmte, die aandacht of begrip van je vader en moeder.

Mensen die emotioneel onvolwassen zijn, hebben niet het vermogen ontwikkeld om in die meta-positie te gaan staan en een situatie van meerdere perspectieven te bekijken. Ze blijven hangen in de ‘ikke – ikke – ikke’-houding die past bij een klein kind.

Hoe herken ik het bij anderen?

Lees de ander en leer jezelf kennen! Emotioneel onvolwassen mensen vinden het moeilijk om eigenaarschap of verantwoordelijkheid te nemen. Ze kunnen lastig sorry zeggen, of ze zeggen het de hele dag, maar menen er niks van.

Wanneer er iets mis gaat, geven ze anderen de schuld. Het ligt zelden aan hen. Confronteer je ze daarmee, dan kunnen ze heel boos of gekwetst reageren. Stampen of janken. Eén van de twee.

Ook kunnen ze nogal zwart-wit redeneren. Niet zo extreem als bij borderliners, maar iemand is oké of is afgeschreven. Jij kan daar niet heel veel in sturen, want zodra de mening eenmaal gevormd is ben je ‘de beste vriend’ of ‘de grootste eikel’. In dat laatste geval word je als ‘beste vriend’ plots genegeerd en wordt er niet meer geïnformeerd hoe het met je gaat. Ghosten heet dat.

Vriendschap sluiten met emotioneel onvolwassen mensen is gemakkelijk, maar vaak houden de vriendschappen niet lang stand. In de omgang met emotioneel wél volwassen mensen, betekent dat in de praktijk dat de ‘volwassene’ veel te incasseren krijgt en bestookt wordt met verwijten, wanneer hij eens volwassen feedback geeft op het gedrag van het emotionele kind.

Ook gaan deze ‘kinderen’ gemakkelijk over jouw grenzen en schreeuwen ze moord en brand als jij een keer aan hun tuinhekje komt. Als ze zelf geen tuinhekje hebben, dat kan ook, dan raken zij door het minste of geringste totaal overrompeld of de weg kwijt. Wat je vaak ziet is dat deze mensen boos worden als je lange tijd niks van je laat horen. Ze hebben namelijk een constante bevestiging nodig en waag het niet een keer hun verjaardag te vergeten! En confronteer ze nooit met hun onvolwassen gedrag, want dan heb jij het gevreten.

Nog een eigenschap die ik graag benoem is, dat ze het lastig vinden serieuze gesprekken aan te gaan. Ze kunnen dan de clown uit gaan hangen, gaan ‘ghosten’ (je dus ontlopen), of in de aanval gaan. Een soort omgekeerd magneetje worden ze dan. Dat gebeurt omdat ze niet gewend zijn om te gaan met kritiek of conflict of dat zien als een grote dreiging. “Papa of mama is boos, dus ik moet weg zijn of terug slaan.”

Iedereen herkent dit.

Uit de bovenstaande opsomming herkennen we allemaal wel dingen in onszelf en in anderen. Ook ik en vooral in mijn gedrag van tot een jaar of 10 geleden. Hoewel ik het niet zeker weet, geloof ik dat mijn burn-out mijn spoedcursus naar emotionele volwassenheid was, waardoor ik langzaam leerde te begrijpen dat ‘Igortje niet altijd zijn zin kon krijgen’, zoals vroeger wel het geval was. Ik leidde aan het ‘braafste jongetje van de klas’ syndroom en kon nooit iets fout doen in de ogen van mijn moeder. Althans, dat was mijn wereldbeeld tot ik, godzijdank, op een dag uit die ‘Igoren Toren’ flikkerde.

Pas toen ging ik me serieus verdiepen in die meta-positie en wat het betekent om conflicten en wrijving te beoordelen als iets wat tot groei leidt.

Ik ontdekte dat pijn je dwingt tot nadenken. Tot contemplatie. En ik leerde, door me daarin te verdiepen, dat iemand de schuld geven of boosheid en woede voelen, slechter voor je gezondheid is dan heel de dag cola drinken en roken. Niemand had schuld aan mijn pijn, behalve ik zelf. Waarom? Omdat ik de keuze had om ermee om te gaan op een manier die het beste voor mij was, maar ik dealde ermee als een kind.

Extreem

Mensen die emotioneel onvolwassen zijn, hebben misschien wel een trauma als mijn burn-out nodig, om het beschadigde kind in henzelf te bevrijden en te laten opgroeien tot een evenwichtig en gelijkmoedig, wijs deel van zichzelf. En die kans komt niet altijd op hun pad en als die komt, grijpen ze hem misschien niet. 

Emotionele onvolwassenheid staat helaas niet op iemands voorhoofd getatoeëerd, dus wees gewaarschuwd wanneer jij je keer op keer verbaast over de hardheid of heftigheid van emoties van mensen die je na aan het hart liggen. Extreme angst, extreem verdriet, extreme woede, extreme eenkennigheid, extreme volgzaamheid, extreem geloof in het één en niet in het ander. Het zijn allemaal tekenen aan de wand, dat je met een lichamelijk volwassen mens te maken hebt, die het kind in zichzelf gevangen houdt.

Confrontatie heeft weinig zin, want dan voelen ze zich resoluut afgewezen en da’s hun grootste angst. Emotionele onvolwassenheid is geen keuze, maar het is wel een keuze om jezelf nooit in de spiegel aan te kijken en te besluiten: “Ik ga mijzelf verder ontwikkelen.” Ik kan erover meepraten en meen een eind in de goede richting te wandelen op dit moment. Maar ach… wie ben ik?

Lieve groet,

Igor van Kaam

In A Soulful Community ontmoet je mensen die willen snappen hoe het leven werkt. Zij nemen je graag mee op hun reis en zouden het geweldig vinden als jij je ook GRATIS aansloot en meedeed. https://university-of-me.thehuddle.nl/login