Het vrije woord als business model?

Waarschuwing: Deze column beschrijft een hypothese en is niet per se een werkelijke beschrijving van de situatie. Hoezo dan? Wel, ieder mens heeft zijn eigen beeld van de wereld en we zijn zo geprogrammeerd, dat ons eigen beeld de waarheid is. Dit is een overlevingsmechanisme, omdat onze geest zich in een leugen of in twijfel erg onveilig voelt, waardoor we slecht functioneren.

Afgelopen week bereikte mij via diverse kanalen, waaronder van hemzelf, het bericht dat Flavio Pasquino als anchorman bij BLCKBX zou vertrekken. Voor mij en velen een verwarrend vooruitzicht, want in mijn wereldbeeld zijn Flavio en BLCKBX naadloos met elkaar verweven. Dat is ook niet zo gek: BLCKBX TV is Flavio’s kindje.

Wat is er aan de hand?

Het rommelt al jaren binnen de alternatieve media. Na ON! is nu ook BLCKBX aan de beurt en Café Weltschmerz onderging, voor zover ik weet, eenzelfde lot. Als ik mijn best doe de zaken eerst zo feitelijk mogelijk weer te geven, zal ik in de volgende alinea een psychologische analyse geven.

“Idealen zijn mooi, continuïteit en winst zijn beter.”

De ‘feiten’

BLCKBX begon met een camera in de Tesla van Flavio, waar bekende en minder bekende passagiers met een goed verhaal werden geïnterviewd door de oud-wielrenner en goed gebekte Italiaanse Limburger. De filmpjes vonden gretig aftrek tijdens de corona-periode, omdat hier dingen verteld werden die de main stream media bewust achterhield voor het grote publiek. De kritische Nederlander zat vol met vragen en deze werden al rijdend beantwoord.

Logisch dat BLCKBX de kans kreeg om groter te worden. Waar vraag en aanbod samenkomen, ontstaat groei. Na verloop van tijd vond Flavio investeerders die het, in combinatie met de binnenstromende donaties, mogelijk maakten om de Tesla te verruilen voor een studio en nog een studio en later nog een studio.

Die groei verliep niet altijd over rozen. Je kunt nog zoveel ideeën hebben, er zit ergens een maximum aan het budget dat je te besteden hebt. Studioapparatuur is duur, medewerkers kosten geld en de Belastingdienst pikt ook een graantje mee. Groei is goed, maar dient wel gecontroleerd te gebeuren. BLCKBX begon met het gaspedaal van Flavio’s Tesla, maar kreeg al snel een rempedaal, ABS en ESP, dankzij de investeerders en managers die mee aan boord kwamen. Deze nieuwe partijen steunen allemaal het vrije woord en investeren geld om dit mogelijk te maken. Er is niets zo waardevol als een goed label, een aantrekkelijke presentator en een werkend media-format. BLCKBX had het allemaal.

Dat rempedaal en die ASB en ESP heb je niet voor niks. Wanneer je auto op ramkoers is, is het fijn dat deze systemen ingrijpen om een ongeluk te voorkomen. Het gebeurde dan ook wel eens dat bestuurder Flavio met zijn Italiaanse passie en bevlogenheid het vrije woord verkoos boven de boekhoudkundige werkelijkheid. Waarschijnlijk is dat de reden geweest, dat investeerders hebben ingegrepen, met alle gevolgen van dien.

Dit is de zakelijke kant van de zaak.

Hoe liggen de psychologische kaarten?

Wel, Flavio is net als ik een paradijsvogel. Een vat vol ideeën, een bron van bevlogenheid, met het zakelijk instinct van Bonnie St.Clair. Flavio en ik zijn dromers. Wanneer een verlangen is gerealiseerd, volgen we ons volgende verlangen en het volgende en het volgende. Ondertussen hebben we ook een gezin en is het leven niet gratis, dus is er nood aan een inkomen, net als bij ieder ander mens. Daarom balanceren we constant tussen nog meer nieuwe ideeën en verhalen en de drive om een inkomen voor ons gezin binnen te halen.

De investeerders streven hetzelfde vrije woord na, maar bewaken ook hun centjes. Dit zijn mensen die de markt zien, die kansen zien, die uiteindelijk iets investeren maar er ook iets voor terug willen zien. Return on investment. Het laatste wat ze willen is hun geld investeren in een bodemloze put. Idealen zijn mooi, continuïteit en winst zijn beter. Meestal hebben zij hun schaapjes dusdanig op het droge, dat zij niet meer hoeven werken voor hun inkomen, maar dat zij dat uit beleggingen en investeringen onttrekken. En daar zit voor zover ik het kan zien de crux.

Investeerders willen uiteraard niet dat hun geld verkwist wordt aan het ene na het andere heilloze project. Daarom maken zij vooraf een heldere kosten-baten analyse op basis waarvan zij een Go of een No Go geven. Volkomen logisch voor iemand met gezond financieel verstand, maar onmogelijk voor paradijsvogels wiens bloed kruipt waar het niet gaan kan. Gezond verstand kent vele vormen!

Paradijsvogels zijn lastig te temmen. Ze gedijen niet in kooitjes en houden niet van structuur, want structuur is de vijand van creativiteit en vrij denken. Ze bouwen het prachtigste nest om zichzelf en de soort van het uitsterven te behoeden. De vele ideeën, dromen, gedachten en emoties vereisen bewegingsruimte en onafhankelijkheid. Precies de reden waarom Flavio destijds in zijn Tesla stapte en ik mijn iPhone op een tripod zette om filmpjes te maken. Niemand die ons een strobreed in de weg legde. 

‘Zodra je wil groeien en het lukt niet op eigen kracht, omdat je simpelweg te weinig middelen ter beschikking hebt, dan komen investeerders als geroepen. Zij gaan jou helpen jouw droom, jouw luchtkasteel te realiseren! En dan zul jij gelukkig zijn.’ Zo gaat dat in de hoofden van paradijsvogels.

De realiteit is hard, wanneer investeerders een rem op je tomeloze enthousiasme gaan zetten. Of wanneer investeerders de vergoeding die je binnenhaalt voor jezelf en je gezin gaan beknotten. Mij overkwam dat in 2013, toen mijn compagnons wilden dat ik na een relatiebreuk goedkoop iets drie-hoog-achter ging huren in plaats van een iets fraaier appartement waaraan ik mijn hart verloren had. In het begin kun je dat als paradijsvogel met je charme nog wel even overbluffen, maar zodra de investeerders echt aan de rem trekken, lijkt er een blokkade gelegd te worden op jouw onophoudelijke stroom aan ideeën. Net als voor Flavio nu, luidde dat voor mij in 2013 de breuk met de zakenpartners in.

Paradijsvogels zijn niet te managen, tenzij je hun vleugels afknipt. Wat dan overblijft is niets meer of minder dan een zielig vogeltje. Investeerders die dat niet begrijpen, torpederen met alle goede bedoelingen hun eigen investering, want de schade die het vertrek van Flavio gaat opleveren zal groter zijn dan de kostprijs van al zijn goede en minder goede ideeën en escapades. 

Vandaag Inside

Wanneer je, net als Talpa, diepe zakken hebt, kun je je een risico veroorloven. Bij Vandaag Inside zien we Wilfred Genee, Johan Derksen en René van der Gijp zowat elke zes maanden vechtend over straat gaan. Dan roepen ze dat ze ermee stoppen, lijkt het programma op te houden, lopen ze scheldend weg uit de studio, maar iedere keer krijgt John de Mol ze weer bij elkaar. 

Ruzie is het business model van Vandaag Inside en dat maakt het een kijkcijferkanon. Negativity sells en mensen willen de volgende fitty niet missen, dus kijken ze trouw iedere avond. Kijkers blij, John de Mol blij en de drie heren zijn de clowns in hun eigen circus.

In de wakkere media wordt krampachtig omgegaan met gekissebis achter de schermen. Daar speelt het zich af, natuurlijk, maar investeerders en paradijsvogels gaan nou nooit eens in de studio zitten om een uitzending te maken over de interne struggles waar ze tegenaan lopen. Logisch, want de boodschap draait om vrijheid en verbinding en het fitty-format van Vandaag Inside zal niet lekker vallen bij de donateurs.

Gevolg? De onvrede achter de schermen bouwt zich op als de Etna op Sicilië, om eens in de zoveel tijd met veel kabaal te ontploffen. Helaas vallen daarbij slachtoffers. In dit geval zijn het in ieder geval de kijkers, die verbouwereerd achterblijven en vrijelijk speculeren over een complot achter de zoveelste ruzie in de alternatieve media.

Conclusie

In deze kwestie zijn geen goede of kwade krachten, zo neem ik aan.
Ik geloof niet dat Flavio te kwader trouw meer wil verdienen dan hem als pater familias van BLCKBX toekomt.
Ik geloof ook niet dat de investeerders heimelijk het vrije woord willen torpederen, door de krachtigste energieën, de paradijsvogels, na verloop van tijd de mond te snoeren. Daarvoor zijn er bij BLCKBX teveel kansen geweest en die zijn allemaal niet benut. Je moet wel heel veel geld teveel hebben, als je dat spel dan zo lang laat duren.

Nee, het is een botsing van karakters en belangen, die daarna uitmondt in een botsing tussen ego’s en verhalen. Flavio voelt zich gepiepeld en de investeerders willen voorkomen dat ze gepiepeld worden en hun investeringen in rook zien opgaan.

Alle partijen streven het vrije woord na, zo neem ik aan, maar bij paradijsvogels hun dromen en hun prachtige nest ombouwen tot een verdienmodel en een kantoor op de Zuidas gaat gewoon niet. Paradijsvogels bouwen geen duivennest. 

Het is jammer dat BLCKBX geen eindeloze bron van inkomsten heeft, waardoor Flavio als een pastoor in de Katholieke Kerk, zonder zich druk te moeten maken over budget, zijn Goddelijke gang kan gaan. Omdat er gewerkt wordt met donaties, zwaaien transparantie en ethiek de boekhoudkundige scepter, in dit geval ten koste van het vrije woord, de intuïtie en de fantastische dromen.

Maar ja… zo is het leven. Het is Yin en Yang. Het gevolg is, dat Yin en Yang nu niet langer door een deur kunnen. Laten we hopen dat beide partijen op een dag elkaar weer kunnen versterken, want omroepen als BLCKBX en paradijsvogels als Flavio en ondergetekende zijn onmisbaar in een wereld die van binnen naar buiten mooier gekleurd mag worden. De investeerders zijn echter even onmisbaar en de vraag luidt dan ook: ‘Wie mag er aan het langste eind trekken?’

Op die vraag laat ik jullie tot half mei kauwen. Tot 18 mei zal ik in een Veertig Dagen Radiostilte Challenge zijn en mijn telefoon en laptop achter slot en grendel verstoppen. Tot over een paar weken.

Lieve groet, 

Igor van Kaam