Als ik nog een klomp over zou hebben, zou hij opnieuw breken!
Al in juli 2020, ruim zes maanden voor de eerste toepassingen van het vaccin op de wereldbevolking, werd op Yale University onderzocht welke taalpatronen en boodschappen gebruikt moesten worden. Dit om zoveel mogelijk mensen over te halen het corona-vaccin te nemen. Klein detail: op dat moment was totaal nog niet bekend óf er een vaccin gevonden zou worden en hoe het zou werken!
U leest het goed; terwijl de mRNA-therapie (Pfizer, Moderna) en rAAV-therapie (AstraZeneca en Janssen) nog in de couveuse lagen, werd op Yale gezocht naar taalpatronen voor psychologische beïnvloeding, om zoveel mogelijk mensen gevaccineerd te krijgen. En wanneer je de boodschappen die in juli 2020 al op papier stonden leest, dan vallen je zinsnedes op die je vaak, heel vaak, uit de monden van de minister van Volksgezondheid, die van Ab Osterhaus, Marion Koopmans, Marc van Ranst en vele nieuwslezers, hoogwaardigheidsbekleders en andere zogenaamde experts hebt horen komen. Blijkbaar ratelden ze, misschien wel zonder dat sommigen het wisten, een nauwkeurig voorbereid verhaaltje af.
Dit verhaaltje heeft, en dat heb ik aan den lijve mogen ondervinden, geleid tot een gigantische polarisatie in de samenleving. Van uitsluiting van ongevaccineerde in plaats van besmette personen in horecagelegenheden, tot grote ruzies binnen familie- en vriendengroepen. Mensen die niet meer met je willen omgaan, die geen zaken met je wensen te doen, die je aanvallen op internet of vragen ‘of het wel goed met je gaat’ en nog veel erger. Het is mij en velen met mij allemaal overkomen. En het blijkt nu vooraf allemaal gepland, berekend en geregisseerd te zijn. Mijn klomp zou nu moeten breken, maar hij was al gebroken. Wat overblijft zijn pijnlijke tenen, waar hard op gestampt is.
Het onderzoek
Om op 3 juli 2020 met het onderzoek van start te kunnen gaan, ligt het in lijn der verwachting dat het startsein voor het onderzoek en de opzet ervan al weken, zo niet maanden daarvoor is gegeven. Op 27 februari 2020 was de eerste besmetting in Nederland een feit en nog geen drie maanden later lagen de draaiboeken klaar, op basis waarvan mensen verleid zouden worden tot het nemen van een vaccin, dat pas eind december dat jaar gereed was om te worden toegelaten tot de markt.
Het begin
Wanneer ik mijn eerste column over Corona teruglees, dan maak ik al melding van framing, zoals deze is opgenomen in het onderzoek. Wat moet mijn onderbuikgevoel toen overuren gedraaid hebben! Zelfs in die tijd werd ik blijkbaar al voor egoïst uitgemaakt, wanneer ik me niet zou laten vaccineren tegen corona. Het bewuste verhaaltje was schijnbaar al voor de publicatie van dit onderzoek in volle gang gezet. Ik schreef: “Ik ben voor egoïst uitgemaakt, omdat ik zal weigeren een vaccin te nemen tegen COVID-19. Hoezo?? Tegen de tijd dat dat vaccin veilig is, is SARS-CoV2 allang gemuteerd naar nummer 3, 4 of 5. Als een goed medicijn me door het ziekteproces kan loodsen, prima, maar in mijn lijf geen maatregelen tegen een virus dat zo flexibel is als een sidderaal.” (27 mei 2020) En… is het virus daarna nog gemuteerd?
Mensen die vanaf het begin zijn gaan geloven in de verhalen van de overheid en de media hadden geen schijn van kans dit vooropgezette plan te doorzien. Daarmee ontken ik nog altijd niet de ernst van de ziekte Covid-19 en de desastreuze gevolgen die dat voor veel mensen, met name ouderen en ongezonde of over-sportieve mensen en hun familieleden heeft gehad. Helaas komt het er in de praktijk wel op neer dat behandeling bestond uit het terug naar huis sturen van mensen na een positieve test. Pas wanneer het echt niet meer ging, na opname in het ziekenhuis, waren slechts weinig middelen toegestaan om de patiënten uiteindelijk te genezen. Maar goed, da’s een andere discussie en die gaat nog gevoerd worden.
Hoe werkte die framing dan?
Om duidelijk te maken hoe de framing werkt, heb ik een aantal passages uit het onderzoek voor jullie vertaald vanuit het Engels. Allereerst de tabel, ook zichtbaar in de afbeelding hieronder. Hieruit heb ik een aantal onderdelen vertaald en sommige zinnen meegenomen zijn liegen er niet om. We kennen ze inmiddels allemaal:
“Stel je voor hoe schuldig je je zult voelen als je ervoor kiest om je niet te laten vaccineren en COVID-19 te verspreiden naar iemand om wie je geeft.”
Of
“Het stoppen van COVID-19 is belangrijk omdat het de kans verkleint dat je ziek wordt en sterft. COVID-19 doodt mensen van alle leeftijden, en zelfs voor degenen die jong en gezond zijn, bestaat er een risico op overlijden of langdurige invaliditeit.”
Die laatste zin is formeel geen desinformatie, maar de kans hierop is zo’n 10.000 keer kleiner dan bij vatbare ouderen en zwakkeren.
Welke berichten werden nog meer gebruikt?
Daarvoor kijken we naar Tabel 1 van de ‘behandelingsberichten’ (letterlijk: Treatment messages. Berichten die moeten verleiden om tot behandeling over te gaan!).
Experimentele behandelingsberichten voor Experiment 1 en Experiment 2.
(De inhoud van afzonderlijke berichten in de tabel wordt toegevoegd aan toe aan de inhoud van de Basis Controle Informatievoorziening. Alle berichten in de tabel zijn getest in Experiment 1. De vetgedrukte berichten zijn opnieuw getest in Experiment 2.)
Basis Controle Informatievoorziening
Om de uitbraak van COVID-19 te beëindigen, is het belangrijk dat mensen zich tegen COVID-19 laten vaccineren zodra er een vaccin beschikbaar komt. Als u het COVID-19-vaccin neemt, is de kans veel kleiner dat u COVID-19 krijgt of verspreidt naar anderen. Vaccins zijn veilig en worden veel gebruikt om ziekten te voorkomen. Vaccins redden naar schatting elk jaar miljoenen levens.
Nog zonder dat iemand iets wist over de werking van de therapie die op dat moment ontwikkeld werd, zou het verkooppraatje worden dat de kans op het krijgen van corona en het verspreiden ervan heel veel kleiner zou worden. Echter, vrijwel direct na de start van de vaccinatiecampagne in 2021 bleken beide beloften niet juist. Mensen krégen nog steeds corona en tegen verspreiding van het virus werkte het vaccin zelfs nauwelijks. Iets waarvoor immunologen aan de andere kant van de lijn al vanaf het begin voor waarschuwden. Echter, zij werden gecensureerd, voor gek verklaard of op een andere wijze monddood gemaakt.
De framing die hier gebruikt wordt refereert aan het ‘gezonde verstand’ dat mensen geacht worden te hebben. Denk bijvoorbeeld aan de oude vuurwerk-campagne: “Je bent een rund, als je met vuurwerk stunt,” waar ook van deze framing gebruik werd gemaakt.
Gemeenschappelijk belang
Het stoppen van COVID-19 is belangrijk, omdat het het risico verkleint dat leden van uw familie en uw omgeving ziek worden en overlijden. COVID-19 doodt mensen van alle leeftijden, en zelfs voor degenen die jong en gezond zijn, bestaat er een risico op overlijden of langdurige invaliditeit. Onthoud dat elke persoon die wordt gevaccineerd het risico verkleint, dat mensen om wie u geeft ziek worden. Hoewel je het niet alleen kunt, kunnen we iedereen beschermen door samen te werken en ons te laten vaccineren.
In deze boodschap worden angst en schuldgevoel als frame gebruikt. In de eerste zin staat overigens een fout, want het stoppen van Covid zou betekenen dat niemand meer ziek zou worden of zou overlijden, althans aan Covid. Het idee dat Covid-19 doodt (en niet iets anders) is behoorlijk misleidend. 99% van de mensen die overleden zijn, met of aan corona, hadden onderliggend lijden. Misschien gaf Covid-19 ze het laatste zetje, maar het zou net zo goed het gebrek aan effectieve behandeling met medicatie geweest kunnen zijn.
De verwijzing naar ‘mensen om wie u geeft’ of ‘uw dierbaren’ hebben we talloze keren voorbij horen komen en met name de laatste zin doet denken aan de slogan: “Samen krijgen we corona onder controle.” En wij maar denken dat onze ambtenaren in Den Haag originele marketingbureaus in de arm genomen hadden!
Je bent niet dapper
Soldaten, brandweerlieden, medewerkers op de Eerste Hulp en artsen zetten hun leven op het spel om anderen te dienen tijdens de COVID-19-uitbraak. Dat is moed. Maar mensen die weigeren zich te laten vaccineren tegen COVID-19 als er een vaccin beschikbaar is, omdat ze denken dat ze niet ziek zullen worden of zich er geen zorgen over maken, zijn niet dapper, ze zijn roekeloos. Door je niet te laten vaccineren, riskeer je de gezondheid van je familie, vrienden en gemeenschap.
Er is niets aantrekkelijks en onafhankelijks aan het negeren van richtlijnen voor de volksgezondheid om het COVID-19-vaccin te nemen. Als u het vaccin niet neemt zodra het beschikbaar komt, riskeert u de gezondheid van anderen. Om kracht te tonen, moet je het vaccin nemen zodat je niet ziek wordt en andere mensen zorg en hulpmiddelen ontneemt, die ze harder nodig hebben dan jij. Of het risico loopt de ziekte over te dragen naar degenen die het meeste risico lopen, van wie sommigen (om medische redenen) geen vaccin kunnen krijgen. Een vaccin nemen is misschien niet prettig, maar het werkt.
Deze framing is niet alleen discriminerend, maar werkt ook polariserend. Het frame van maatschappelijke helden als zorgverleners, militairen en politie en brandweer als ‘slachtoffer van ongevaccineerden’ is ronduit pervers. In 2020 kon nog niemand gevaccineerd worden en werd ook gewoon van hen verwacht hun werk te doen.
Aansluitend worden mensen die nog even wachten tot het vaccin officieel bewezen veilig is (namelijk wanneer de laatste onderzoeksfase in 2023 is afgerond en de resultaten veelbelovend zijn), als roekeloos en laf bestempeld en ze worden direct als ‘weigeraar’ neergezet.
Ook het beroep op ‘onafhankelijkheid’ en de ruimte om vragen te stellen bij (overheids-)beleid wordt direct de mond gesnoerd. Daarbovenop in een ‘Als… dan’-constructie, wat binnen NLP een hypnotische suggestie wordt genoemd, nog een schuldcomplex: ’U riskeert de gezondheid van anderen’. De verwijzing naar ‘zwakte’ en het ‘bezet houden van ziekenhuisbedden’ kennen we allemaal nog wel, als ook de ‘hoe om te gaan met mensen die geen vaccin kunnen verdragen?’. Wie had kunnen denken dat grote delen van de vele corona-persconferenties uit 2021 al in 2020 geschreven waren?
Vertrouwen in de wetenschap
Vaccinatie tegen COVID-19 is de meest effectieve manier om uw omgeving te beschermen. De enige manier waarop we COVID-19 kunnen verslaan, is door de wetenschap te volgen, zoals met vaccinatie. Vooraanstaande wetenschappers zijn van mening dat vaccins, als ze eenmaal beschikbaar zijn, het meest effectieve middel zullen zijn om de verspreiding van COVID-19 te stoppen.
De mensen die zich niet laten vaccineren, zijn doorgaans onwetend of verward over de wetenschap. Als u zich niet laat vaccineren, laat u mensen zien dat u waarschijnlijk het soort persoon bent, dat niet begrijpt hoe een infectie zich verspreidt, dat de wetenschap negeert of dat in de war is.
Ook deze framing begint met een opmerking, die toen nog niet aangetoond kon worden en nu inmiddels onwaar blijkt te zijn. Covid-19 viel immers niet te verslaan; we hoorden eind 2021 dat we ermee moesten leren leven en dat het virus nooit zou verdwijnen. Herkenbaar hierin is de verwijzing naar ‘de wetenschap’; iets wat fysiek niet bestaat, maar een concept of denkwijze is.
De zin ‘vooraanstaande wetenschappers zijn van mening dat vaccins, als ze eenmaal beschikbaar zijn, het meest effectieve middel zullen zijn om de verspreiding van Covid-19 te stoppen,’ doet me bijna in mijn broek piesen. Niet alleen worden wetenschappers in deze zin als helderziende of medium genoemd, de prikken werkten in het geheel niet tegen de verspreiding van het virus, moesten Jaap van Dissel en de minister van Volksgezondheid, Ernst Kuipers aan het eind van 2021 schoorvoetend toegeven. Tussen neus en lippen wordt verder nog onderscheid gemaakt tussen ‘vooraanstaande’ en blijkbaar ‘niet-zo-vooraanstaande’ wetenschappers, hetgeen de polarisatie in de hand zou gaan werken, zo zou later blijken.
Ook worden mensen die even pas op de plaats maken neergezet als onwetend of verward. Ze worden eigenlijk voor gek verklaard. Ik hoef niet op te schrijven wat ik hiervan vind; u kunt het raden.
De conclusie
Uiteindelijk komt elke clinical trial (klinisch onderzoek) tot een conclusie. In dit geval springen me de tranen bijna in de ogen. Hier ligt de bron van de totale splijting van de samenleving tussen schapen en wappies. Het eindoordeel luidt:
Gemiddeld is de basis informatievoorziening als interventie effectief, maar deze is zelfs nog effectiever, door woorden zo te framen, dat het nemen van een vaccin als bescherming van anderen en als een samenwerkingsactie beschouwd wordt. (“Samen krijgen we corona onder controle: saamhorigheid en solidariteit)
Door te benadrukken dat vaccinatie een pro-sociale actie is, neemt niet alleen de acceptatie toe, maar het vergroot ook de bereidheid van mensen om anderen onder druk te zetten om dit te doen, zowel door directe overreding als door negatief oordelen over mensen die niet vaccineren.
Die laatstgenoemde effecten van sociale druk kunnen worden versterkt door te benadrukken, hoe schaamteloos het zou zijn om iemand anders te besmetten, terwijl jij niet gevaccineerd bent.
De boodschappen bij “Je bent niet dapper” en “Vertrouwen in de wetenschap” hadden substantiële effecten op andere resultaten en voor sommige subgroepen, maar lijken niet zo effectief te zijn als de berichten van Gemeenschappelijk belang bij het bevorderen van het eigen vaccinatiegedrag.
Wat je leest is, dat de basisboodschap het eigenlijk al goed deed om de bereidheid tot vaccineren te vergroten. Dat blijkt ook wel, want uit diverse enquêtes van halverwege 2020 bleek de eerste vaccinatiebereidheid slechts zo’n 60% tot 65% in veel Europese landen, maar uiteindelijk heeft ongeveer 75% tot 90% de vaccinatie genomen. Het beroep op solidariteit bracht de samenleving door de eerste lockdown heen, maar dat beroep kon helaas niet eindeloos gedaan worden.
Het feit dat hier openlijk gesproken wordt over het ‘onder druk zetten’ van mensen in je omgeving vind ik persoonlijk onbeschaamd en doet me erg denken aan de tijd van de bezetting, waarover je nog wel eens leest in boeken of ziet in films. Tot slot nog de conclusie dat, om jezelf te overtuigen, de basisinformatie voldoende was. Dat betekent dat alle andere berichten en frames ingezet werden om de ‘twijfelaars’ over te halen.
Kortom, de vaccinatiecampagne voor corona was niet alleen van A tot Z geregisseerd, hij werd al ontwikkeld terwijl de eerste stappen op weg naar een vaccin genomen werden en nog met geen mogelijkheid voorspeld kon worden, hoe de vaccins zouden gaan werken en wat hun effecten op besmetting, verspreiding, ziekenhuisopname, sterfte of mutatie van het virus en al dan niet afnemende immuniteit zou zijn.
Of om het heel kort en krachtig te stellen: “Ik besef nu pas echt, dat mijn onderbuikgevoel volkomen terecht was.” Het spijt me voor alle mensen, die niet naar mij wilden of konden luisteren. Dit psychologisch spel zat verdomde goed in elkaar, moet ik zeggen.
Igor van Kaam